8-10: Verveling in Cabagan

We waren weer terug in Cabagan, en dat betekende dus weer dat het tijd was om urenlang voor de deur te zitten. Gelukkig zijn wij hier inmiddels al goed op getraind. We zijn weer veder gegaan met onze lord of the rings marathon en rond het middaguur zijn we maar even naar het centrum geweest van Cabagan. Max en Nanouk gaan met zijn tweeën op vakantie voor twee weken in november dus het een en ander moest geregeld worden. Daarvoor gingen we naar het internetcafé van Tess haar zus, de vrouw met de mooie snor. Het vrouwtje wat naast mij zat vroeg waar wij vandaan kwamen. Iedereen hier noemt je standaard ‘americano’ omdat je wit bent en daardoor denken ze ook allemaal dat je uit Amerika komt. Maar nee mevrouw, wij komen uit Nederland, niet Amerika. Ze had geen idee waar Nederland of zelfs waar Europa ligt, net als de rest van de mensen hier. Volgens mij hebben ze nog nooit een wereldkaart gezien. Zo vroeg Randy een keer of Nederland in de buurt van Australië ligt. Dat zou je toch moeten weten als je eigen land zo dichtbij Australië ligt. Maar goed, het vrouwtje naast mij had een vriend uit Amerika die zij via facebook ontmoet had. Ze liet een paar foto’s zien van hun samen en het was een schattig stelletje. We hebben Nanouk achtergelaten in het internetcafé want die ging skypen met iemand, hadden wij mooi tijd om naar de Jollibee te gaan en boodschappen te doen. In de supermarkt zagen we twee bekende gezichten, Merlijn en Tess, die net terug waren van San Mariano. Ze vertelden ons dat door het slechte weer van de afgelopen dagen de vlucht van Chris en Ann naar Manila gecanceld was. Die zaten dus lekker nog een dag opgescheept in een hotelletje in Tuguegarao. Nanouk had zich weer bij ons gevoegd en we konden weer naar het huisje toe waar de kikkers alweer op ons aan het wachten waren. De rest van de dag hebben we maar weer verder film gekeken.

9-10: voorbereidingen voor Subic

Het was weer maandag en we mochten weer naar de office toe. Hier was iedereen alweer keihard aan het werk want we gingen de volgende dag naar Subic Bay toe. Uiteraard was de bus voor de volgende dag nog niet geregeld, want zo gaat dat hier. In de ochtend hebben we weer een ‘korte’ meeting gehad over de planning van Subic. Deze duurde alweer zo lang dat iedereen zijn aandacht langzaam verloor, maar Merlijn bleef maar doorgaan. Gelukkig had hij uiteindelijk door dat iedereen wel iets wou eten, want het was inmiddels al 1 uur in de middag. Na 4 uur gezeten te hebben was het tijd om even wat te eten. Max en ik hebben onze vaste lunchtent op de campus waar we altijd gaan omdat de eigenaar een aardige gast is. De rest ging eten bij de kantine ernaast wat ze beter niet hadden kunnen doen want Merlijn ging rustig verder met doorvergaderen aan de lunchtafel. Nog een uurtje doorgegaan op kantoor en toen waren we er helemaal klaar mee. Er is ook helemaal niets nieuws gezegd, ze hebben het over precies hetzelfde gehad als in de afgelopen twee vergaderingen. Thuis moest de tas gepakt worden want de bus vertrekt om 3 uur ‘s nachts al naar Subic toe. Het is namelijk twaalf uur rijden en we willen voor het donker is aankomen. Het doel van de Subic trip is om de mensen van de LGU wat meer te leren over de conservatie van FF en zeeschildpadden. Een onderdeel hiervan is leren hoe de exit counts gaan en hoe je de twee soorten uit elkaar houdt. Dan is het wel handig als het nog licht is. Ik ging maar vroeg naar bed toe want ik had ook nog afgesproken om eerst nog even met mijn ouders te bellen om 2 uur ‘s nachts voordat we gaan.

10-10: Koelkast

Om half 2 ging mijn wekker. Nou ben ik voor mijn werk wel gewend dat mijn wekker in het midden van de nacht afgaat maar dit was te veel van het goeie. In Nederland waren ze net klaar met avondeten, dat blijft altijd een beetje raar dat het daar 6 uur vroeger is. Ik heb even een half uurtje gebeld en toen was het tijd om naar de bus toe te lopen. Om 3 uur moesten we bij de sporthal zijn, maar er was nog helemaal niemand te bekennen. 10 minuutjes later kwamen Merlijn en Tess aangelopen die allebei in het huis van Merlijn geslapen hadden. Even later kwam ook de bus aan waar de rest van Mabuwaya al inzat. Iedereen zat met lange mouwen, met mutsen, dekentjes, etc. , waar wij rustig in een T-shirtje aankwamen. Toen de bus begon met rijden kwamen we erachter waarom iedereen dit mee had. Na 5 minuten was de temperatuur in de bus al te vergelijken met die op de Noordpool. De airco van de bus kan niet uit omdat de ramen anders beslaan, en hij kon ook absoluut niet warm of zelfs een beetje zachter. Daar zaten we dan met zijn 3’en achter in de bus dood te vriezen terwijl iedereen lekker onder een deken lag. Ze hadden ons op zijn minst kunnen waarschuwen dat het zo koud was, maar nee. Toch heb ik wel een beetje genoten van de kou omdat Max de eerste twee uur alleen maar aan het zeiken was over hoe koud het was in de bus. Even later hebben ik een beetje slaap kunnen pakken op de achterbank tot het te licht begon te worden. We hadden ontdekt dat er twee klapraampjes zaten naast de achterbank waar we helemaal tegenaan kropen omdat het nog steeds belachelijk koud was in de bus. Daar stroomde de warme lucht van buiten doorheen. We hebben even ontbeten naast de weg en het voelde echt alsof je uit het niets in een woestijn terechtkwam, zo groot was het temperatuurverschil. Na het ontbijt hebben we een voorstelrondje gedaan omdat er nieuwe mensen ingestapt waren van de LGU’s. Hiervan kende ik er twee; Efren uit Baggao en Arthur, de MENRO van Divilacan. Liever niet, maar we moesten weer instappen omdat we weer verder moesten naar Subic toe. Elke keer dat de bus stopte zodat mensen naar de wc konden stonden wij als eerste buiten om even snel op te warmen. Naarmate de ochtend vorderde begon het wel telkens een stukje warmer in de bus te worden en na de lunch hadden we het niet koud meer gelukkig. De eenbaansweg wat ze hier de ‘highway’ noemen, ging op een gegeven moment over op een echte snelweg. We gingen over van een eenbaansweg naar een tweebaansweg waar we eindelijk eens een beetje door konden gassen. Na een uurtje over de snelweg gereden te hebben kwamen we aan in Subic, waar het een en ander eerst geregeld moest worden bij de LGU zoals altijd. Na het bezoek gingen we door naar de Flying Fox roost site in Subic Bay. Voor veel mensen was dit de eerste keer dat ze naar een roost site gingen van de FF, dus iedereen was enthousiast. De bus stopte.. en daar waren ze al. In Subic hoef je helemaal niet de bushbush in om FF te zien, je hoeft alleen maar uit je auto te stappen. De groep FF hangt rustig langs de weg en leken ook niet op te kijken van ons in vergelijking met de andere roost sites waar ik geweest ben. Als je daar een piepklein geluidje maakt heb je de poppen aan het dansen. Maar hier zijn ze dus al gewend aan mensen. Iedereen heeft genoten van het uitzicht, maar net voordat het donker werd en ze gingen beginnen met vliegen ging her ineens stortregenen. Door de regen hadden de FF geen zin om al zo vroeg uit te vliegen, net als de meeste mensen die de bus weer ingingen. Alleen de die hards bleven nog over maar toen we helemaal doorweekt waren en er nog geen enkele schot in de zaak zat bij de FF besloten wij ook de bus maar in te gaan. Helaas, geen exit count vandaag maar wel tijd om wat te eten. Dit deden we bij een restaurant in het centrum van Subic naast een groot winkelcentrum. Er was niet genoeg plek in het restaurant dus we zaten in 3 verschillende groepen.. niet zo gezellig dus. Het eten was gelukkig wel prima en daarna hebben we nog genoeg bier ingeslagen voor de komende dagen. Rond een uurtje of 8 gingen we met de bus naar ons resort toe, wat in Bataan lag (uurtje rijden). Hier sliep ik met Max en Mark op de kamer. De laatstgenoemde wou graag airconditioning aan, maar wij hadden het al koud genoeg gehad vandaag in de bus, dus die ging maar lekker op een andere kamer slapen. Gelukkig kende hij twee mensen heel goed waar hij samen mee gestudeerd had, Mario en Makmak, die ook airco aan wilden ‘s nachts, dus prima. De dag sloten wij nog even af met een San Miguel Light, want de dag erna hebben wij een vol programma. Het is namelijk FF day.

11-10: Flying Fox day

We mochten een beetje uitslapen van Merlijn, en hadden ons ontbijt pas laat in de ochtend. Vandaag was het doel om de mensen van de LGU’s meer te leren over de FF. Rond een uurtje of 9 reden we naar de roost site toe waar we gister al waren, en ze hingen er weer. Het is niet zoals op andere plekken waar de roost site dagelijks kan verschillen, maar is echt altijd hetzelfde. We begonnen bij de roost site met een beetje foto’s maken van de FF. Voor de mensen die een camera hadden was dit makkelijk, maar de mensen zonder zaten te kloten met de telescoop. Ze legden de camera van hun gigantische tablet boven het oog van de telescoop zodat je daardoor hetzelfde ziet als met je oog, ook door een rondje ja. Ik was mijn batterij vergeten in mijn camera te doen waardoor ik helaas geen foto’s heb kunnen maken, lekker slim. Even later werden we weer naar de bus geroepen want er kwam een vrouwtje een praatje geven. Dit ging over FF in het algemeen en hoe het ervoor stond met de populatie van de FF in Subic. Omdat een van de twee FF soorten in de roost site endemisch en bedreigd is, was het belangrijk voor ons dat de mensen van de LGU’s een onderscheid konden maken tussen de twee soorten. Zo weten we uiteindelijk hopelijk hoe veel van deze Golden-Crowned Flying Fox er zijn in de bekende roost sites. Iedereen had een folder gekregen gemaakt door Mabuwaya waarin stond hoe je de twee van elkaar kon onderscheiden. De Large Flying Fox (Pteropus vampyrus) is vaak helemaal zwart maar heeft soms ook een oranje vacht in de nekregio en de Golden-Crowned FF (Acerodon jubatus) heeft een gele/gouden driehoek die loopt van bovenop het hoofd tot in de nek. Samen met Joni had ik een spelletje voor de mensen verzonnen waarbij zij moesten identificeren. We richtten de telescoop op een groepje FF en zij moesten tellen hoeveel vampyrus en hoeveel jubatus er waren. Iedereen mocht even door de telescoop kijken en later moesten ze in een rijtje staan met hun handen op hun rug. Ik telde af, 3,2,1.. en dan moesten ze hun handen laten zien. Links was voor jubatusen rechts voor vampyrus. Het aantal vingers per hand gaf aam hoeveel van elke soort er waren. Helaas, geen winnaars in de eerste ronde, dan nog maar een. Na 4 verschillende groepen FF te laten zien had iemand het eindelijk goed, Leon, ook van Mabuwaya, alleen wist zij het verschil tussen links en rechts nog niet helemaal. Na onze training was het tijd om voor het echt de FF te gaan identificeren en kreeg elke groep een paar bomen toegewezen waarin ze de soorten moesten identificeren. Mijn groep had er niet zo veel zin in, Bernard en ik waren de enige die daadwerkelijk de soorten aan het identificeren waren terwijl de anderen aan het bellen waren of op hun telefoon. Dan maar niet, dacht ik.. het is ook wel een goeie oefening voor mij om dit te doen. Nadat iedereen klaar was met zijn bomen gingen we lunchen in een Koreaans restaurant iets verderop. Er verschenen allemaal kleine hapjes op tafel die overigens erg lekker waren, maar het was niet genoeg. Net dat ik dacht; nou... dit was het? En naar buiten liep om even een rondje te lopen met Max. Ineens kwamen er 3 mensen aangelopen, ieder met een grote schaal gefrituurde kip. Maar snel terug naar de tafel toe! Dit was gelukkig wel genoeg en we zaten goed vol. Het enige wat er nog opzat voor her FF programma vandaag was de exit counts maar daar was het nog lang geen tijd voor. We moesten dus wat verzinnen om onze tijd op te vullen, dus gingen we naar een Agta dorp. Toen we aankwamen wisten we al genoeg, veel te toeristisch en commercieel ingericht. Deze mensen waren geen echte Agta meer, maar waren al veel moderner. Ze waren alleen maar uit op je geld. Een mannetje met traditionele kleren aan liep maar te schreeuwen: ‘tour tour’, en voor de rest zaten de anderen alleen maar in hun winkeltjes te wachten tot je wat bij ze kocht. Uiteindelijk zijn we daar veel te lang rond blijven hangen zonder dat we echt wat gedaan hebben, behalve de rest van de kip in de auto opgegeten. Het plan voor de exit counts was om de drie verschillende groepen op andere locaties neer te zetten zodat we van verschillende kanten de FF konden tellen. Een bij het vliegveld naast de roost site, een verderop bij een parkeerplek, en wij gingen naar een hotel wat verderop. Nadat het donker aan her worden was begonnen de FF met vliegen. Niet de normale exit counts die we gewend zijn, we telde er maar 120 in totaal in plaats van duizenden. Terug maar naar de andere groepen. Een groep had er zelfs maar twaalf geteld, nog beter dus. De groep van Joni had er gelukkig wel een aantal, +/- 1000, plus.. zij hadden ook nog eens apen gezien. We gingen weer terug naar het resort na een geslaagde dag waar al voor ons gekookt was. Iets minder lekker dan de vorige dag, maar dat werd gecompenseerd met een biertje later op de avond.

12-10: Sea turtles

Vandaag waren de sea turtles aan de beurt. We mochten helaas niet uitslapen vandaag want we gingen een bird survey doen vroeg in de ochtend. We namen ons ontbijt mee in de bus en om 6 uur waren we al op locatie. Als je vogels wilt spotten moet je vroeg zijn, want dan zijn ze het meest actief. Merlijn had een paar target species voor vandaag die hij graag wou zien, waaronder papegaaien parkieten. Na 1 minuut hadden we de eerste al te pakken, de green racquet-tail. Een kleine parkiet met een staart die eindigde in twee veren die op tennisrackets leken (vandaar racquet-tail). Onderweg zagen we nog wat spechten en andere kleine vogels maar niet zo bijzonder. Joni hoeft een vogel niet eens te zien, of ze weet al welke het is. Ze weet namelijk echt alles van vogels hier in de Filipijnen en kent zowat elk geluidje. Weer bijna terug bij de bus werd ze helemaal wild, er waren twee papegaaien. Deze twee blue naped parrots waren inderdaad een prachtbeeld om te zien maar ze hadden alleen geen zin om te poseren voor de foto. Nog een target species van de lijst afgetikt maar daar moesten we het mee doen. De rest van de terugweg niets bijzonders meer tegen gekomen helaas. We aten ons ontbijt voor de bus en reden terug naar her resort waar we even wat slaap van de vorige dag ingehaald hebben. Weer fris en fruitig hebben we even gezwommen in de zee voordat we gingen lunchen en vervolgens naar de Pawikan conservation centre gingen. Pawikan is de lokale naam voor zeeschildpad, dus vandaar de naam van het centre. Het center dient als een hatchery (waar ze eieren uit laten komen) voor de schildpadsoorten die hier leven. We kregen een presentatie van de bestuurder van het center waarin hij echt alles uitlegde over zeeschildpadden. Als zeeschildpadden eieren leggen komen ze ‘s nachts aan land waar ze een gat graven in het zand en hierin de eieren dumpen. Hier moet je snel bij zijn want de eieren zijn gewild door de lokale bevolking langs de kust. Een schildpad legt zo gemiddeld honderd eieren. Voor de lokale mensen is dit een goede bron van inkomsten en eten. Helaas is hier nog totaal geen grip op de situatie, en weten ze niet hoe veel nesten daadwerkelijk uitkomen en hoeveel geplunderd worden. Na de presentatie leerden we hoe ze de eieren verzamelen en hoe je ze veilig naar het center brengt. Ze hadden een paar pingpongballen in het zand verstopt en een spoor van een schildpad nagemaakt, en dan moesten wij de eieren vinden. Tijdens de uitleg ging de man over op Filipijns in plaats van Engels dus verloor ik gauw de aandacht. Wat ik wel onthouden had, is dat er een safe periode is van twee uur na leggen waarbij je de eieren voorzichtig maar niet al te voorzichtig moet handelen. Na deze twee uur begint het groeiproces al en mag je ze niet omkeren, en zelfs niet draaien. Ze leerden ons dat als je de eieren had en je de bocht om moest, je de eieren absoluut niet mag draaien. Als je begint met lopen met de eieren naar het noorden toe, moet je dit zo houden anders komen ze niet meer uit. Een heel ingewikkeld gedoe dus, maar pingpongballen zijn niet interessant genoeg voor ons. Diezelfde avond zouden wij meegaan op patrol om echte eieren te gaan vinden. Eerst maar een kleine break om te gaan zwemmen en avond te eten. Rond 9 uur werden we weer bij Pawikan verwacht waar we nog een kleine uitleg kregen voordat we het strand overgingen. Er ging een guide voorop die alleen liep want zo een hele groep mensen voorop vinden de schildpadden niet leuk. We liepen naar een gedeelte waar we niet meer verder konden lopen. Hier hebben wij een uur gewacht om de schildpadden wat tijd te geven. Ze komen namelijk pas uit op het moment dat de vloed op het hoogste punt is, zo rond 10-1uur. Ik was ondertussen al in slaap gevallen op het strand tot we ineens weer terug moesten. We waren alweer bijna aan het einde zonder maar ook een teken van een schildpad gezien te hebben. Tot we ineens een licht zagen knipperen verderop. De gids liep ook al lang niet meer voorop trouwens, die had de hoop al opgegeven. Dat we steeds dichterbij kwamen bij het licht zag ik wat flapperen op het strand. Jahoor! Dat was de flipper van onze schildpad. We rende ernaartoe en daar lag ze hoor, een olive ridley turtle die net eieren gelegd had. Ze was bezig met het gat dicht te graven en het aan te stampen met haar buik. De guide ging er bovenop zitten en bracht een tag aan bij de voorflipper van de schildpad. Daarna wou iedereen natuurlijk foto’s maken en stonden wij er in een kring omheen. Dat vond de schildpad niet zo leuk en beet bijna iemand in zijn ballen die wat te dicht bij kwam. De schildpad had geen uitweg meer en raakte een beetje in de stress, wat iedereen gelukkig ook door had uiteindelijk en we lieten haar gaan terug de zee in. Nu moesten we alleen nog de eieren zien te vinden. De guide ging gelukkig dit keer met de stok in de grond prikken om ze te vinden, want als Arnold dat gedaan had zoals hij die middag deed was er weinig van overgebleven. Het duurde niet lang voordat hij begon met graven en de eerste eieren tevoorschijn haalde uit het gat. Iedereen van ons mocht natuurlijk een ei eruit halen want er waren meer dan genoeg. Volgens mij hadden we in totaal rond de 110 eieren uit het nest gehaald. De eieren voelden echt super breekbaar aan en als je je vinger er alleen al oplegde dan deukte hij al in. Eenmaal alle eieren eruit konden we terug naar het center waar we ze begraven hebben zodat ze veilig van stropers uit kunnen komen. We hadden geluk gehad die avond en dat moest uiteraard gevierd worden met een biertje bij het resort.

13-10: Subic center

Vandaag was er nog een dag voor de sea turtles gepland maar we hadden gister alles al gedaan. We hadden dus soort van een vrije dag. Alle Filipinos die mee waren wouden dolgraag duty-free gaan shoppen in het center van Subic, dus dat gingen we doen vandaag. Eert nog even een duik in de oceaan ‘s ochtends om op te frissen, en we konden de bus in. Niet iedereen ging mee overigens, de Mabuwaya staff had overleg en daarna allemaal een beoordelingsgesprek met Merlijn. Ook de twee Marks en Mario wouden niet mee, die gingen liever zuipen de hele dag. Ons eerste punt waar we uitstapten was bij de duty-free winkelcentrum. Meestal zijn duty-free producten goedkoper maar hier waren ze twee keer zo duur. Alles was geïmporteerd uit Amerika, en zo mocht je 4 euro neerleggen voor een bus Pringles. Maar de Filipinos vonden het geweldig. Max en ik hadden al door dat we niks gingen kopen en gingen maar een rondje lopen op zoek naar wat smeerlappen. Met smeerlappen bedoel ik: oude Amerikaanse mannen met een jong Filipijns vrouwtje. Er lopen genoeg Amerikanen rond hier in Subic. Het was vroeger (en nu alweer) een legerbasis van de Amerikanen en er zijn er meer dan genoeg blijven hangen. We zagen er wel een paar, maar het was nog niet bijzonder. Tot dat we hem zagen, de ultieme smeerlap; ruim 150kilo, 65+, een band om ze buik om hem tegen te houden dat hij niet over de vloer sleept, en niet een.. maar twee jongedames bij zich. Aso was hij zeker ook nog, hij liep tegen het personeel en ook de meisjes te schreeuwen dat ze dingen voor hem moesten pakken. Ik keek het personeel van de winkel aan, en aan hun gezicht zag ik dat we precies hetzelfde dachten over dit. Maar ze waren niet meer onder de indruk, er lopen veel te veel van dit soort types rond en deze was een vaste klant hier. Maarja, ik vind her maar een gore toestand, zo een vieze oude man met twee jonge kippetjes bij zich. Het beeld staat nog steeds op mijn netvlies gebrand en zal nog wel een tijdje blijven denk ik. De volgende bestemming was de Harbor Mall, waar we de eerst avond gegeten hebben. Ook hier liepen veel Amerikanen rond, maar dit waren vooral legermannetjes. Ik zou niet weten wat ze hier allemaal te zoeken hebben, de oorlog is al lang voorbij maar alsnog liepen er veel gasten van rond de 30 rond. Het winkelcentrum had 3 verdiepingen met allemaal verschillende soort winkels, een van de weinige plekken in de Filipijnen waar je echte merkkleding kan kopen, want alles op de markt is nog nepper dan in Turkije. Er stond keiharde muziek aan want er was een optreden gaande. Allemaal kleine kindjes waren aan het dansen in het midden van het winkelcentrum, gevolgd door wat oudere kinderen die erna mochten. Na anderhalf uurtje doorgebracht te hebben in de mall, ging ik met een t shirt rijker weer terug naar de bus. Ik was toch iedereen al kwijtgeraakt omdat het zo groot was, dus ik zag ze bij de bus wel. Voordat we teruggingen werd Max nog even snel door een straatverkoper opgelicht met een ketting, en de andere verkoper was een armbandje vergeten die hij aan mij wou verkopen die nu gratis is dus. De twee Marks en Mario waren al katje lam dat we terugkwamen bij het resort in de middag. We gingen maar met ze mee drinken want dit was ten slotte onze laatste avond in Subic, morgen gaan we alweer terug. Merlijn had die avond eindelijk tijd om even met de studenten te praten over de voortgang van onze projecten, maar vooral met Max omdat die in de knoop zit met zijn project. Aan het eind heeft hij nog met mij en Mark gezeten over hoe het ging, etc. Maar wij lopen gelukkig nergens tegen aan en zijn er niet veel mee opgeschoten.

14-10: De terugreis

In de avond gaat de bus terug naar Cabagan, dus vandaag moeten we nog doorbrengen in Subic. Op de planning stond voor de ochtend een workshop en in de middag een ‘teambuidling activity’. De workshop ging over wat de mensen geleerd hebben deze week en hoe ze dit vervolgens in de praktijk gaan toepassen in hun eigen gemeentes. Elke gemeente kampt met verschillende problemen wat betreft zeeschildpadden en FF, dus het is ingewikkeld om met oplossingen te komen. Van de 3 uur dat het duurde, ging het 2:45 over schildpadden en een kwartier over de FF, een beetje jammer. Gelukkig heb ik wel wat opgestoken over hoe het zit met de schildpadden in de 3 gemeentes en wat de problemen en plannen zijn. Het komt erop neer dat ze precies weten wie de eieren steelt, maar ze doen er niks aan. Volgens de wet zouden ze een boete of andere straf krijgen voor het stelen van eieren maar dit gebeurt niet. Ook al zijn de mensen van MENRO en DENR bevoegd om deze boetes uit te delen, houden ze het bij een waarschuwing. Als je maar blijft waarschuwen dan gebeurt er ook niks denk ik, maar als je de mensen een hoge boete geeft voor dit soort activiteiten dan weet ik wel zeker dat het impact heeft. Maar van Mario hoorde ik dat als je die boete geeft als DENR zijnde, de volgende dag er een paar mensen aam je deur staan die je even een hartig woordje met je willen spreken. Daar bedoel ik mee, dat je in elkaar geslagen wordt door ze, of erger. Een hoop werk aan de winkel voor Mabuwaya en de LGU’s maar het was tijd om wat leuks te doen. Dachten we. Eerst was ik nog even mijn sleutels kwijtgeraakt van de kamer, en na het vrouwtje de borg betaald te hebben keek ik toch nog een keer in de bus en daar lagen ze toch gelukkig. De Mabuwaya staff ging eerst nog even een uurtje overleggen uit het niets voordat we gingen lunchen en daarna naar Zoobic gingen. Na de lunch heb ik nog en trui gekocht voor de terugreis, want je kent het gezegde; een ezel stoot zichzelf nooit aan dezelfde steen. Zoobic, de dierentuin in Subic, was in een zin gezegd: een trieste teringzooi. 16 tijgers in veel te kleine kooitjes, 100 krokodillen op 20m2, en nog veel meer dingen die absoluut niet konden. Veel meer wil ik er niet over zeggen, behalve: ga er nooit van je leven heen. Gelukkig dachten veel er hetzelfde over, maar voor de Filipinos was het erg bijzonder om voor het eerst een tijger te zien. We sloten de avond wel goed af gelukkig bij een seafood restaurant in Subic waar we heerlijk gegeten hadden. Op de menukaart stonden shots met een bijzondere naam; screaming orgasm, blowjob, etc. Toen ik aan de serveerster vroeg of ik een blowjob mocht, keek Merlijn mij boos aan en zei dat ik me moest gedragen voor een keer. Gelukkig had hij snel door dat het maar een grapje was toen hij op de menukaart keek, maar in eerste instantie kon hij er niet om lachen. Voor het eerst heb ik mossels gegeten in het restaurant wat eerlijkgezegd nergens naar smaakt, maar de rest van het eten was echt heel goed. Merlijn en Tess bleven achter in Subic want die hadden nog iets te doen in Manila de dag erna. Die dag daarna vloog Merlijn terug naar Nederland. We hebben afscheid genomen van elkaar, want dit zou immers de laatste keer zijn dat we elkaar zien. Het was goed om eindelijk kennis gemaakt te hebben met mijn supervisor en het kunnen hebben over dingen waar ik tegen aan liep. Helaas was de focus van Merlijn de afgelopen twee weken iets meer gericht op de gasten dan de studenten en dat is wel jammer. Aan de ene kant snap ik het wel vanuit het belang van de organisatie, maar hij had ook nog wel een week langer kunnen blijven voor de studenten. Eenmaal weer in de bus duurde het niet lang voordat we weer bevroren waren maar gelukkig viel ik al gauw in slaap met mijn nieuwe stijlvolle trui.

15-10: Terug thuis

Gelukkig hadden we een nachtrit zodat we niet al te veel van de kou meekregen omdat we sliepen. De bus stopte weer ongeveer om het uur zodat mensen konden plassen. Om 4 uur s’ ochtends was het koffietijd vonden zij. Ik was nog hartstikke brak door het slechte slapen in de bus terwijl alle Filipinos al rustig aan een bakkie koffie zaten en hard aan het lachen waren om de veel te slechte en dezelfde grappen die zij altijd maken. Ik was ook verbaasd dat ik Arnold met iemand aan het bellen zag om 4 uur in de ochtend, wie is er in godsnaam wakker rond deze tijd? De volgende stop was om kwart over 5 bij de McDonald’s in Cauayan waar we gingen ontbijten. Ik deed rustig aan met een sapje en een kleine burger terwijl de rest allemaal al kipstukken en rijst aan het bikken was om half 6. In Cauayan bleven een aantal mensen achter en gingen wij door naar Cabagan, waar we zo een drie uur later aankwamen. We laadden de laatste spullen uit de bus die de office in gingen en toen konden we met ons slaperige hoofd terug naar het huisje waar ik meteen mijn nest indook. Eenmaal weer wakker gingen we aan het eind van de middag richting het centrum van Cabagan om wat boodschappen te doen zodat we de aankomende dagen weer door konden komen. Later op de middag heb ik nog even met het thuisfront gebeld om ze te informeren over alle activiteiten van de afgelopen dagen die we meegemaakt hebben. Morgen waren we van plan om ons visa te gaan verlengen in Tuguegarao want die zou aankomende zaterdag verlopen. Je moet er een beetje op tijd mee zijn, want je weet nooit hoe lang het duurt in een land als dit.

16-10: Staking

‘s Ochtends gingen we even naar de office toe om te vragen hoe het precies zat met de visa extensie, want daar betalen we inmiddels voor. In de 5.000 die we per maand betalen zit ‘help with visa’ inbegrepen dus daar gingen we maar gebruik van maken. Het viel op dat de ISU vrij dood was, en ook op de office waren bijna geen mensen. Meneer Duterte, de president, had een ‘national holiday’ verklaart omdat er ergens in het land stakingen waren. Alle organisaties die gelinkt waren aan de gemeente waren dus gesloten vandaag, helaas geen visa halen dus. Nanouk en Max waren van plan begin deze week op field work te gaan samen omdat ze in dezelfde regio zaten. Samen reizen is aanzienlijk goedkoper hier omdat je dan niet in je eentje een trycicle hoeft te betalen. Maar jammer voor hun, er moest eerst een visa komen want anders verloopt die tijdens hun field work en dan kan je een mooie boete verwachten op het vliegveld als je weer naar huis gaat. De rest van de dag heb ik maar een beetje opgeruimd, gegeten, gewassen, film gekeken, etc. Want er was weer niets te doen vandaag omdat alles dicht was.

17-10: Nog een dag staking

Vandaag hoopte we dan eindelijk naar Tuguegarao te kunnen, maar in de ochtend had ik al een berichtje gekregen van een meisje die zei dat er nog een dag staking was. Mooi kut, twee dagen vervelen zonder dat je ergens heen kunt maar het was niet anders. Ook zei ze dat er deze week een een of ander sportevenement was op de ISU, de Intramurals. De ISU zag er al iets anders uit de afgelopen dagen en was ingericht op het evenement. Er worden verschillende sporten gespeeld door alle verschillende afdelingen op de ISU en de winnaars gaan het opnemen tegen de andere ISU’s in Isabela. Het zou morgen gaan beginnen, maar omdat er twee dagen staking was kregen de teams niet genoeg tijd om te oefenen en daardoor werden de Intramurals een dag opgeschoven en begon het donderdag pas.

18-10: Tuguegarao

De stakingen waren gelukkig gestopt vandaag en daardoor konden we eindelijk ons visa verlengen in Tuguegarao. In de ochtend namen we de trycicle naar de snelweg toe waar we wachtten op de van die ons naar Tuguegarao bracht. Zoals altijd zat de van weer veel te vol en had je bijna mensen op je schoot zitten. Eenmaal aangekomen in Tuguegarao werden wij weer overspoeld met trycicle drivers die ons naar de locatie wouden brengen. Volgens iedereen op de office moesten we naar de DFA toe, department of foreign affairs, dus dat deden we. Hier konden ze ons helaas niet helpen en we werden doorgestuurd naar de immigration office in het centrum. Ik had geen zin om daar heen te gaan en dan weer hier heen gestuurd te worden, dus om te voorkomen om van het kastje naar de muur gestuurd te worden hebben wij geïnformeerd bij de LGU die hetzelfde vertelden. Op naar de Immigration office dus. We werden midden in het centrum gedropt waar de office zou moeten zijn, alleen die was er niet. Op google maps stond dat we vanaf hier nog 10 minuten moesten lopen en dat het op de tweede verdieping was van een winkelcentrum. Eenmaal daar was de immigration office nog steeds nergens te bekennen dus belde we Arnold. Hij zei dat het naast Mike’s gym was wat weer 10 minuten lopen was, dus zo waren we lekker bezig. Inmiddels heel Tuguegarao afgelopen, en daar waren we hoor, de immigration office. Omdat we zo lang bezig waren was het inmiddels al 12 uur en kregen wij het goede nieuws te horen dat de mensen op de office met lunchpauze waren. Dat kon er ook nog wel eens bij. Dan gaan wij ook maar lunchen dachten we en we gingen de grote mall in waar het veel te druk was om een plekje te bemachtigen. Toen maar even buiten de mall wat gedronken tot de lunchpauze over was zodat wij ook wat konden eten, wat we deden bij een soort van Italiaanse keten met pizza en pasta, Greenwich. Het was best oké alleen we hadden veel te veel besteld en ik moest achter mijn wisselgeld aan anders had ik dat nooit gekregen. De mensen bij de immigration office waren er weer en we konden de visa regelen. Na wat formulieren ingevuld te hebben moesten we betalen. 8.000 peso’s! (130 euro), om weer 60 dagen te mogen verblijven. Veel te veel geld als je het mij vraagt. Dat vonden wij alle drie niet zo leuk, maarja we moesten wel. Tijdens het verwerken viel de stroom ook nog eens uit, dat kon er ook nog wel bij. 130 euro armer gingen we de office weer uit en moesten we nog wat laatste dingetjes kopen op de markt voordat we naar huis konden. Dit keer gingen we wel met de bus want ik had geen zin meer ok ook nog eens in een overvolle van te gaan zitten. Het was alweer donker dat we aankwamen bij de ISU, dus er gingen geen trycicles meer naar boven. Bij de Andaya hall (sportcomplex van de studenten) klonk veel geluid, dus dat gingen Max en ik even van dichtbij bekijken. De mensen binnen waren aan het repeteren voor een danscompetitie die later deze maand plaats zou gaan vinden. We hebben even een uurtje gekeken en met de dans coördinator gesproken. Ik was veel meer geïnteresseerd in de Intramurals en zocht iemand die daar wat meer over wist. Gelukkig was daar nou net de toernooiorganisator die zei dat het geen probleem was voor mij om mee te doen. Om half 8 werd ik verwacht bij het voetbalveld want dan zou het gaan beginnen. Alle meisjes in de zaal zaten alweer te zwaaien naar ons, dus ik ging naar de leukste toe. Ze vroeg of ik de volgende dag bij haar volleybalwedstrijd kwam kijken, dus dat ging ik maar doen. Max en Nanouk gingen de volgende dag weg op field work dus ik stond er helemaal alleen voor om mij te vermaken tijdens de Intramurals. Dat zou geen probleem worden want er zijn duizenden andere studenten waar je mee kan praten.

19-10 Intramurals day 1

Ik zat al vroeg buiten want ik wou niet te laat komen voor de Intramurals want zo zijn Nederlanders nou een maal. Om 7 uur klonk er al keiharde muziek vanuit de Andaya hall want de ceremonie ging beginnen. Overigens had ik daar geen idee van, mij was verteld dat ik om half 8 op het voetbalveld moest zijn. Daar stond ik dan, braaf om half 8 op een leeg veld. Lekker dan, wat nu? Ik besloot mijn waardevolle spullen maar in de office te leggen, waar ook nog niemand was. Merlijn was er toch niet meer, dus met tijd hoefde ze geen rekening meer te houden. Even later kwam er gelukkig iemand en ging ik maar naar de Andaya hall want daar waren tenminste wel mensen. De parade was net wel afgelopen jammer genoeg, daar kwam alle harde muziek ook vandaan. Ik sprak even met een leraar van CDCAS (een department voor criminology) waar ik al eerder mee gepraat had. Hij wou graag dat ik met zijn team mee ging doen want zij waren al jarenlang kampioen omdat zij toch de meeste studenten hadden. De eerste wedstrijd zou pas om 1 uur zijn, dus ik moest me nog even vermaken. Ik kwam nog meer mensen tegen zoals Randy en Mark zijn supervisor waar ik maar een beetje mee heb zitten lullen tot de studenten gingen sporten. Ik zag Max en Nanouk nog even voorbijrijden in de auto op weg naar San Mariano en even later kwam ook Mark aan op de brommer. Ik ging met hem mee naar zijn huis want hij ging zich even omkleden, hij moest namelijk voetbal spelen voor zijn department CFEM. De wedstrijd begon nog lang niet dus ik ging even kijken of het meisje van gister op de volleybalbaan was. Haar naam was ik alweer vergeten dus dat zou een beetje ongemakkelijk worden. Ongemakkelijk daar zorgde zij wel voor, want zodra ik haar zag draaide ze zich meteen om naar het lege basketbalveld. Ook deed ze haar paraplu voor haar hoofd om zichzelf af te schermen, maar ik had haar al lang gespot natuurlijk. Ik zei hoi en ze schoot meteen in paniek, zo eng vond ze het om te praten. Ik stelde maar gewoon een paar simpele vragen maar dat was al te veel voor haar. Ze kon het niet meer aan en rende naar de overkant van het volleybalveld, midden door de wedstrijd heen. Ik vroeg aan haar vriendinnen wat er aan de hand was maar zij wisten het ook niet. Ik had al wel ervaren dat de meisjes hier een beetje verlegen waren maar dit was wel erg extreem. Dat gaat niks meer worden dacht ik. Bernard wou op de office met ons praten over onze opkomende trip naar Dinapigue om de planning door te nemen dus dat gingen we maar doen tussendoor. Het duurde langer dan verwacht dus kwamen we bijna te laat voor de wedstrijd die toch inmiddels verplaatst was naar 3 uur. De decaan van CDCAS wou alleen niet dat ik mee ging doen omdat het anders oneerlijk zou zijn, die moest ik even gaan overtuigen. Ik ging even praten met haar en toen kwam er overleg tussen haar en de coaches. De coaches vonden het allemaal wel prima, en zij uiteindelijk ook. Ik moest wel ingeschreven staan op de ISU, maarja daar ben ik geen student dus jammer voor mij. Ik heb toe moeten kijken vanaf de zijlijn, ik mocht zelfs niet scheidsrechter zijn want dat was ook oneerlijk volgens de decaan. Ik denk niet dat het uitgemaakt had trouwens want het leek toch nergens op. Ze trapten de bal alleen maar naar voren en als iemand de bal had, kreeg diegene alleen maar doodschoppen van 3 man tegelijk. Wel wouden ze graag dat ik de selectie ging coachen omdat ik de enige ben die er verstand van heeft. Ik heb toch genoeg vrije tijd dus waarom niet. Aan het eind van de dag ging ik nog even langs de Andaya hall waar ze aan het pingpongen en badmintonnen waren. Hier heb ik even met de supervisor van Mark gepraat en uitgedaagd voor een potje pingpong. Inmiddels was het hele terrein al leeggelopen en ging ik ook maar naar huis toe. De tweede dag zijn alle finales dus dat zou een veel leukere dag beloven te worden. Ik ging nog even wat te drinken halen bij een winkeltje en op de terugweg werd er naar me geroepen van een dorm langs de weg. Ik ging er heen om even te praten want ik was toch alleen. Er woonde hier een jongen samen met 13 meisjes waar ik de rest van de avond heb doorgebracht. De jongen bleek de broer te zijn van de vrouw van Jaime, waar we geslapen hebben in Divilacan. Best toevallig. Ze gingen bananenhart koken voor mij, dat is de paarse bloem van de bananenboom. Echt lekker was het niet, maar volgens de jongen (Mike) was het niet goed voorbereid en veel te zout. Iedereen van de dorm wou gaan slapen behalve Mike en nog een ander meisje. Toen zijn we maar naar mijn huis toe gegaan om nog even een Bacardi te drinken.

20-10: Intramurals day 2

Ik had geen zin om weer bij een leeg veld te komen te staan dus ik had geen wekker gezet vandaag. Net dat ik rustig zat te ontbijten kwam er een scootertje aanrijden met de coach van CDCAS erop die zei dat ze mij NU NU nodig hadden. Ik propte mijn broodje snel in mijn mond, kleedde mij om, deur op slot en ik sprong achterop bij hem op de brommer. De finale van voetbal stond al op het punt te beginnen en ze wouden dat ik de scheidrechter was. Mark was namelijk de eerste helft aan het fluiten maar die snapte de regels blijkbaar niet dus moest ik het overnemen. 22 filiponos en één witte scheidsrechter stonden op het niet al te beste veld waar de finale gespeeld werd. Je kon trouwens fluiten wat je wilde maar soms luisterden ze gewoon niet. Ook heb ik tijdens de wedstrijd nog wat regels aan ze kunnen uitleggen maar voor het verliezende team was dat niet genoeg. IBM (International Business Management) trok aan het kortste eind en verloor de wedstrijd met 4-0. Na de wedstrijd werd meteen de selectie gemaakt van de beste spelers van alle teams. Gister om 3 uur begonnen en nu al om half 10 klaar, zo kan het ook dus. In de office hebben Mark en ik samen een vragenlijst opgesteld voor ons onderzoek zodat we dat vervolgens niet telkens dezelfde persoon twee keer moeten interviewen met andere vragen. Daarna was het tijd om basketbal te gaan kijken. Mark zag van een afstandje chicks te zien, maar dat bleken kinderen te zijn. Alsnog gingen we erbij zitten en tot mijn verbazing konden ze best wel goed Engels. Samen met hun hebben we basketbal gekeken onder een paraplu omdat het zo heet was. Basketbal zijn ze trouwens best wel goed in, het is namelijk de meest populaire sport in de Filipijnen net als voetbal in Nederland. Halverwege de wedstrijd begon estafettelopen en alle aandacht ging van het basketbalveld naar de loopbaan. Eerst waren de jongens aan de beurt, 4 teams tegen elkaar. Halverwege ging het compleet mis tijdens de estafette. Tijdens het overgeven vielen ze over elkaar heen, blijkbaar niet goed genoeg geoefend. Toch wisten ze wel de wedstrijd te winnen, ondanks het incident. Sommige renden trouwens gewoon op blote voeten omdat ze geen renschoenen hadden. Het was tijd voor de basketbalfinale, waar CDCAS het opnam tegen IBM. IBM had de finale al gewonnen gegeven aan CDCAS omdat ze te bang waren om te spelen, makkelijke medaille dus. Het enige wat nog bezig was, was volleybal van de jongens. In het publiek zag ik het volleybalmeisje zitten van gisteren. Zodra ze mij zag pakte ze een doek en deed die voor haar hoofd zodat ik haar niet kon zien, wat een mafkees. Na het volleybal was het tijd voor onze vriendschappelijke voetbalwedstrijd die ze speciaal voor mij georganiseerd hadden zodat ik ook kon spelen. Echt eerlijk was het niet, Mark deed ook mee en zat in het andere team. Wij hadden 8 spelers en zij hadden er 12. Ik had dat meteen door maar mijn team snapte er niks van, en speelde gewoon verder. Overigens lijken al die jongens op elkaar en had ik ook geen idee wie wel en wie niet bij mij hoorde. Verloren dus.. Op een gegeven moment begon het ook veel te heet te worden en iedereen ging langzamerhand ook naar de Andaya-hall want daar vond de medaille uitreiking plaats. De laatste sport die beoefend werd die dag was dansen, overigens niet van de mensen die we eerder hebben zien oefenen maar dit was ballroom dansen. Het was leuk om te zien en elke keer als de jongen en het meisje een wat gewaagde dancemove maakte, ging de hele zaal uit zijn dak. Ze vonden het helemaal geweldig, maar ze konden wel erg goed dansen trouwens. De medaille uitreiking heb ik maar geskipt want een meisje wou dat ik meeging met haar naar het centrum om wat te eten. Even snel mijn bezwete kleren uitgetrokken thuis en weer terug naar de hall waar alle trycicles aan het wachten waren. Dat ik terugkwam was ook net de uitreiking afgelopen en stond het helemaal vol. Alle trycicles waren al vol en dus moesten we lopen naar de highway toe. Onderweg hadden we er gelukkig een aan kunnen houden die ons wou brengen. Er moesten wel twee vriendinnen mee want anders durfde ze niet met mij te zitten daar. Eenmaal bij het restaurantje zat de hele click al te wachten op ons en zat ik ineens met 12 meiden aan tafel waarvan er geen een echt een gesprek kon voeren met mij. Het meisje waar ik mee heen ging werd door haar vader gebeld en moest naar huis komen, dus zat ik nog maar met 11 meisjes waarvan ik er geen een kende. Ik had er al een paar wel eerder gezien maar ik zou niet weten hoe ze heten. Na het eten moesten zij gelukkig weg en was ik weer een vrij man. Ik heb nog even boodschappen gedaan in de savemore en toen was het alweer tijd om te gaan slapen.

21-10: Mark mark mark...

In de ochtend heb ik een beetje rustig ontbeten en mijn was gedaan want dat was weer hard nodig. De rest van de dag heb ik verder aan mijn verhaal gewerkt want ik liep slechts een maand achter en er moest even gas op die lolly. Mark kwam aan het eind van de middag even zijn was bij mij ophangen want hij had geen plek meer. Hij kwam even praten en nodigde mij uit om vanavond langs te komen om wat te drinken. Mike wou ook graag komen dus ik had gevraagd of hij ook welkom was. De twee kennen elkaar dus dat was helemaal prima. Na mijn eten nam ik twee flessen Bacardi en al het bier mee naar Mark toe want ze wouden hard gaan drinken. Er was nog een gast bij, de buurman en die zat samen met Randy aan de gin terwijl wij de ene baco na de andere wegtikten. Na anderhalf uur was de buurman al verdwenen omdat hij te dronken was en het duurde niet lang voordat ook Randy knock out op bed lag. Alleen Mark, Mike en ik waren nog over. De vrouw van mark en zijn kinderen en de vrouw van Randy liepen ook nog rond want het was erg vroeg. Mark had ook wel genoeg gehad was te merken want hij gedroeg zich een beetje raar. Uit het niets sloeg ineens de knop om. Hij flikkerde de tafel op met alles erop en begon ineens te gillen. Hij had een soort van woedeaanval gekregen omdat de andere huisgenoot, Rodel, hem blijkbaar aan het bedreigen was met een machete. I WILL KILL THAT BAKLA (homo), schreeuwde hij wat denk ik in China te horen was. Hij rende naar Rodel’s kamer toe om hem even een lesje te leren maar dat ging ik niet laten gebeuren omdat ik niet wist wat er aan de hand was. Ik heb hem naar de bank getrokken aan zijn nek en heb hem toen een kwartier in de houdgreep moeten houden voordat hij een beetje afgekoeld was. Zijn kinderen en vrouw waren helemaal in tranen door wat er gaande was. Dat zag er echt sneu uit en we hebben besloten dat Mark maar even een nachtje door ging brengen in de dorm waar Mike slaapt. Met pijn in moeite hebben we hem meegesleurd naar de dorm toe, maar er was een probleem. Bij Mike’s dorm mogen geen gasten slapen. Normaalgesproken hebben ze lak aan die regel, maar omdat de baas van de dorm er was kon dit niet doorgaan. Halverwege kwamen we ook de security tegen die Mark’s vrouw al gebeld had en daardoor werd hij even wat rustiger. Ik moest dus weer terug met Mark naar zijn eigen huis toe, waar Rodel gelukkig zijn deur op slot had gedaan, want wie weet. Als ik hem niet gestopt had was het niet goed met een van hun afgelopen denk ik. Dat Mark ik bed lag heb ik nog even met Snooky, Randy’s vrouw, en de security gepraat over wat er nou gebeurd was. Niemand wist het dus ging ik maar naar huis toe om te gaan slapen na een rare avond die goed begon maar zeker niet goed eindigde.

22-10: Schieten

Ik ging deze ochtend maar vroeg naar Mark’s huis toe om te kijken hoe het met hem ging. Dat ik aankwam was hij al weg, naar de kerk toe volgens Randy om zijn zonde van de vorige avond op te biechten en vragen om vergeven te worden. Randy en de buurman hadden mij de vorige avond ook beloofd dat we vandaag naar de schietbaan gingen. Ze hebben allebei een pistool en wouden dat ik er mee ging schieten, maarja ze waren wel dronken toen ze dat zeiden. Ik heb maar een beetje op een bankje gelegen mijn kater te verwerken en te wachten tot we gingen schieten. Uren gingen voorbij, maar er was nog geen teken van de buurman. Mark was ondertussen wel alweer thuisgekomen en durfde mij bijna niet aan te kijken. Maar goed ook, want hij moest zich schamen voor wat er gisterenavond gebeurd was. We gingen een van zijn kippen vangen om het goed te maken. Randy en ik hadden een val gemaakt van een mand en een stokje, waarbij je het stokje wegtrok aan een touwtje als de kip eronder zat. Hoppakee, 3 kippen in een keer, alleen waren ze allemaal te klein. Tijd voor een andere methode, want die kippen gaan niet nog een keer onder die mand. Ze hadden twee lussen gemaakt die je aan kon trekken als de kip erin liep, zo kon je je kip soort van uitkiezen. Wat mais op de grond en de kippen kwamen alweer aangerend. We gingen natuurlijk voor de grote haan want daar zit het meeste vlees aan. Jammer genoeg voor de haan kon hij het mais niet weerstaan en was hij nu aan zijn lot overgelaten. Het was inmiddels al twee uur dus Mark ging even kijken hoe het met de buurman was. Die was nog aan het slapen. Alle hoop die ik nog had voor het schieten was nu helemaal weg. Ik ging maar even mee Randy zijn kind en nichtje terugbrengen naar hun huis in Cabagan. Ergens diep in Cabagan lag de barangay waar zij woonden. Ik had Cabagan helemaal niet zo groot verwacht, maar ik was toch verbaasd over de grootte. In het huis zat Randy’s vader die al denk ik 20 jaar aan de stoel genageld was waar hij op zat. De rest van de familie was er ook, en terwijl Snooky nog wat geld ergens ging ophalen gingen Randy en ik wel even wat eten. We hadden barbecue gehaald aan de straat precies naast het huis van iemand die mij wel heel bekend voorkwam. Esso, de tuinman, is ongeveer de buurman van Randy. Zo leek Cabagan toch weer wat kleiner in mijn gedachte. Na de heerlijke barbecue konden we weer terug naar het huis van Randy op ISU. Er was inmiddels ook al een gast aangekomen in hun huis, Junior. Hij is weer de baas van de dorm waar Mike in woont, maar ik ga niet al te ver in detail over wie wie is en hoe diegene die kent. Geloof mij als ik zeg, IEDEREEN hier kent elkaar en weet ook alles vaan elkaar. Als je een geheim aan iemand vertelt weet in een kwartier heel Cabagan het. Ik had een sms’je van Max gekregen dat hij ook alweer thuis was dus die heb ik even opgehaald. Het huis was natuurlijk een teringzooi, en ook de Bacardi was verdwenen die van ons samen was. Ik zou wel opgeruimd hebben en nieuwe Bacardi gekocht hebben, maarja hij was eerder thuisgekomen omdat hij niets kon doen door de regen. Samen hebben we de rest van de avond doorgebracht in het huis van Mark met een biertje en de vers geslachte haan van vandaag. We zijn wel op tijd weggegaan want als je te lang met die mensen zit worden ze een beetje vermoeiend. Randy heeft de afgelopen twee dagen al 4 keer gevraagd of onze koelkast het weer deed. Ook dezelfde grapjes die zij keer op keer maken worden ook een beetje irritant, dus probeer het bezoek kort en krachtig te houden.

23-10: Rondje ISU

Na in centro boodschappen gedaan te hebben en weer naar de kapper geweest te zijn en ons de hele dag verveeld te hebben op de office en voor het huisje, gingen we maar op verkenning uit op de campus. We zijn zo ongeveer alle gebouwen van alle verschillende departments af geweest om te kijken wat daar allemaal gaande was. We begonnen bij de Agriculture department waar niet zo veel aan was. In de bibliotheek was een vrouwtje waar we mee gepraat hebben maar daar kwam je bijna niet meer vanaf nadat je het gesprek begonnen was. Op naar de volgende, IBM (international business management), waar niemand meer aanwezig was in de lokalen. Het was al een uurtje of 4 dus er waren bijna geen lessen meer gaande. Er zaten alleen nog een paar leraren bij hun kantoor te chillen. Wij kregen een kleine rondleiding door het gebouw maar daar was ook vrij weinig te zien. De laatste die we bezocht hebben was de college for education waar nog wel wat studenten bezig waren in de klaslokalen. We maakten de deur open van een lokaal en liepen rechtstreeks het lokaal in terwijl de les nog bezig was. Veel waren ze overigens niet aan het doen, ze zaten in groepjes en waren een opdracht aan het doornemen ofzo. De studenten, met name de gays, vonden het helemaal geweldig dat er twee witte jongens in de klas waren. We informeerden een beetje wat ze aan het doen waren en gingen op naar het volgende lokaal waar ze Engelse les aan het geven waren. De leraar was gedichten aan het voorlezen aan de klas en toen wij door de deur keken was de aandacht van de studenten compleet op ons gericht. Wij gingen verder met voorlezen voor hun. Totaal gefocust op de gedichten hadden we helemaal niet door dat we door zo ongeveer elke student gefilmd werden, dus we moesten snel wegwezen. Eenmaal bij het huisje weer besloten we maar om naar de dorm te gaan van alle studenten om daar ook nog eens een kijkje te nemen. De eerste keer waren we in het weekend heen gegaan toen er niemand was, dus nu zouden er wel mensen moeten zijn. Eerst leek het heel leeg maar dat kwam omdat de studenten uiteraard te verlegen waren om bij ons te komen zitten. Dat wij rustig tv aan het kijken waren daar kwamen vanzelf meer mensen naar beneden en bij ons zitten. Een meisje die ik kende kwam zelfs Turon (gefrituurde banaan in loempiavel) naar mij toe brengen. De sfeer in de dorm was een beetje dood vond Max en dat moest opgeheven worden. Hij brulde door de hele dorm heen; ‘drinking session next time’, wat de dorm president niet zo leuk vond. Het was verboden om in de dorm te drinken volgens hem, maar regels doen mensen niet aan in de Filipijnen. Het was wel duidelijk dat meneer de dorm president ons weg wou hebben dus gingen we maar naar huis en hebben wij een vuurpijl op de dorm afgeschoten die niet eens op 20% kwam.

24-10: Filmdag

In de ochtend hebben we een beetje gewerkt in de office en hebben daarna maar een beetje films gekeken thuis tot het tijd was om weer naar centro te gaan om wat boodschappen te doen. Er was een meisje in de savemore achter de kassa die er wel leuk uitzag en daar moest ik natuurlijk even de naam van weten. Eenmaal weer thuis, hoorden we allemaal luide muziek van de sporthal vandaan komen. Sommige studenten waren weer aan het oefenen voor hun danswedstrijd die zondag plaats zou gaan vinden. We hadden ze al eerder zien oefenen tijdens de Intramurals avonden, maar ze waren nog steeds bezig met oefenen. We raakten een beetje aan de praat met de jongens van de breakdancegroep, die verreweg de beste waren. Ook was het volleybalmeisje er weer die mij al lang gespot had. Hoe langer het duurde hoe verder ze zich van mij weg draaide, ook al zat ze 50 meter van mij af. Op een gegeven moment liepen ze ergens heen met hun groepje en hield ze weer een theedoek voor haar gezicht. Sommige mensen hier hebben echt een steekje los in hun hoofd. We hadden het wel gezien na een tijdje want met dansrepetitie doen ze alleen maar hetzelfde. In de avond uiteraard weer heerlijk gekookt voor onszelf en weer film gekeken.

25-10: Centro

Om precies 8 uur ’s ochtends viel de stroom uit bij ons huisje. Ze waren weer bezig met werken aan de elektriciteitsmasten langs de weg. Vandaag was er op de ISU dus geen stroom, tijd voor een dagje van het centrum van Cabagan. Eerst gingen we even onze huur betalen bij de CCVPED, waar we onderweg de mensen van Mabuwaya tegenkwamen die net gingen lunchen. Tess wou dringend met ons spreken, maar we hadden geen idee waarover. Het moest naar de lunch maar daar gingen wij niet op wachten en gingen gewoon naar centro toe. De eerste stop in centro was het internetcafé waar ik wat foto’s op facebook gezet heb en het verhaal heb geüpdatet. Na wat gegeten te hebben op de markt en groente gekocht te hebben was het tijd om mijn favoriete kassière bij de savemore weer te gaan bezoeken. Ze zou de volgende dag naar Ilagan toe gaan om haar salaris op te halen en vroeg of ik mee wou, waar ik geen nee tegen gezegd heb. Om 3 uur moest ik weer terug zijn op de campus want ik had de jongens van het voetbalteam beloofd om voetbaltraining te gaan geven omdat zij een toernooi hadden volgende week. Ze snapten nog geen bal van de spelregels en hoe het spel überhaupt werkt dus daar moest een beetje aan gesleuteld worden. We hebben gewoon wat basisoefeningen gedaan en daarna partijtje gespeeld met zijn allen. Na het eten weer wat rondgehangen bij de dansers omdat er niets anders te doen was die avond.

26-10: Date

We gingen alweer bijna naar Dinapigue toe en dus moesten er boodschappen gedaan worden voor onze trip van 10 dagen. Als eerst gingen we naar de savemore toe om allerlei blikvoer te kopen, want dat is het enige wat je eet tijdens de field trips omdat de rest niet lang goed blijft. Bernard moest eerst batterijen kopen wat echt een eeuwigheid geduurd heeft. Omdat hij zo ongeveer alle batterijen uit de winkel van plan was mee te nemen, moest de manager even informeren bij Bernard wat hij er precies mee van plan was. Ondertussen hebben Mark en ik maar onze benodigdheden verzameld en was het wachten tot Bernard klaar was. Wij hadden bescheiden één winkelwagentje vol met boodschappen in tegenstelling tot Bernard die er drie nodig had. Hij had namelijk 11 guides nodig tijdens de field trip, waar Mark en ik er maar 3 nodig hadden. En ja, daar moet hij allemaal eten voor kopen voor 10 dagen lang. Ik zat een beetje in de stress omdat het maar niet opschoot met Bernard en ik al met het meisje van gister af had gesproken om naar Ilagan te komen. Max en ik gingen dus maar even lunchen op de markt en toen we terugkwamen was Bernard nog steeds niet klaar. Uiteindelijk duurde me het te lang en ben ik maar gewoon weg gegaan omdat ze toch alleen nog maar rijst hoefden te kopen op de markt, en dat konden Max en Mark prima zelf handelen. Op naar me chickie in Ilagan dus. Ik liep naar het busstation toe waar ik toevallig Mike en een ander meisje tegenkwam die net lunch hadden gekocht voor zichzelf. Zij gingen weer terug naar de campus dus ze reden een stukje met mij mee in de bus. Ze zeiden dat Ilagan maar een half uurtje met de bus is maar ik kende die grappen al. Anderhalf uur later kwam ik dan eindelijk aan op mijn eindbestemming en moest ik haar maar gaan zoeken in een vreemde stad. Ik ken maar een plek in die hele stad, een grote mall, dus hadden we daar afgesproken. Ze was uiteraard heel nerveus, net als alle meisjes hier en werd door iedereen aangekeken. Van tevoren had ze gezegd dat ze mij alle mooie plekjes van Ilagan wou laten zien, maar als ik vroeg 'waar gaan we heen/wat is bijzonder?'. Moest ik zeggen waar ik heen wilde, terwijl ik pas 1 keer in die stad ben geweest. Nouja, dan gaan we wel wat eten op de markt. Dat vond ze wel een goed idee, alleen ze had geen honger zei ze. Ze wou alleen balut eten als ik het ook deed. Balut is een 27-dagen oud kippenei (met embryo erin), wat ze koken en dan vervolgens opeten. Nu moest ik wel... Ik had mezelf belooft geen balut te eten in de Filipijnen maar nu moest ik er aan geloven. Er was alleen nog niemand die al gekookte verkocht. De gouden regel van balut eten is om dit in het donker te doen. Op zich snap ik dat wel, zo zie je niet het kippetje wat nog in het ei zit. Het was nog licht, dus heb ik 4 rauwe moeten kopen (ook voor max). Gelukkig was er iemand aardig genoeg om ze thuis voor ons te koken en zo een 20 minuten later had ik hem in mijn hand. Hij moest even afkoelen en daarna pelde je een klein stukje bovenkant eraf. Vervolgens moest je het vocht eruit slurpen en daarna kon je het eiwit en kuiken opeten. Alsof het slurpen nog niet vies genoeg was, zag het ei er nog erger uit. Overal op het eiwit liepen aderen, en in het midden was het kuiken. Ik heb het maar zo snel mogelijk opgegeten zonder na te denken, maar het was echt goor. Ik weet niet of dat door de gedachte komt of door het feit dat je een kuikentje eet die al botjes en veertjes heeft. Een ding weet ik wel, geen balut meer voor mij. Daarna hebben we nog wat ander street food geprobeerd, wat overigens ook niet heel lekker was. Al het street food komt namelijk uit de frituur en is dus bijna alleen maar super vet. Het was tijd om naar huis te gaan, waar zij nog een ijsje wou eten. Ik had haar gewaarschuwd dit niet bij de savemore te doen, want anders zien ze ons samen. Voor mij geen probleem, maar als ik alleen al bij haar aan de kassa sta, zitten alle collega's al op haar lip. We waren nog niet binnen of er kwam al iemand naar buiten gerend om even te kijken wat er aan de hand was. Vervolgens stond bijna de helft van het personeel naar ons te kijken, dat gaan een leuke paar dagen worden voor haar. Hierna hebben wij afscheid genomen en gingen allebei naar huis toe. Ik wist niet zo goed wat ik er nou van moest denken. Het was best een lief en knap meisje, maar soms krijg je gewoon geen antwoord op dingen die je zegt, wat best irritant is en waardoor je er geen zin meer in hebt.

27-10: Training

Na de boodschappen van de vorige dag, waren de voorbereidingen voor de trip naar Dinapigue nog lang niet klaar. Al het materiaal moest nog geregeld worden, tenten ingepakt en al het zeil moest bij elkaar geraapt worden. Ook moesten Mark en ik overdag met Bernard op kantoor praten om rustig met elkaar nog de planning door te nemen. Met Mark heb ik ook nog even verder gepraat over de veranderingen in de methodes die we toe gingen passen en ook hebben we onze vragen in het interview aangevuld. Na alle field forms uitgeprint te hebben was het tijd om het laatste weekend van Oktober te gaan vieren. Voordat dat kon gebeuren moest ik eerst nog de jongens van het voetbalteam van ISU training gaan geven. Ik had ze eigenlijk beloofd om dat gister ook nog te doen, maar ik had betere dingen te doen. Thuis omgekleed, en Max en ik konden op naar het sportveld waar ze allemaal braaf op ons zaten te wachten. De week erna hadden ze een toernooi met alle andere ISU’s, en daar moesten ze dus voor klaargestoomd worden. In plaats van zelf de oefeningen te gaan doen, wilden ze liever zien hoe Max en ik tegen elkaar oefeningen gingen doen. Na 5 verschillende oefeningen geloofden ze het wel en wouden ze niet meer meedoen tenzij we partijtje gingen spelen. Dat vonden wij ook wel prima, in dit land is het ook veel te heet om lang te gaan sporten buiten. Beide teams kregen een Americano captain, en wij mochten dus iedereen kiezen die wij in ons team wilden. Ik had gelukkig de juiste keuzes gemaakt, en Max zijn team maakte geen kans tegen de mijne. Voordat we weer naar huis gingen hebben we nog even gepraat en ze succes gewenst met hun toernooi, wat ze zeker nodig hebben. Zelfs na een paar basistrainingen en uitleg van de regels, snapten ze nog steeds helemaal niets van hoe het spelletje werkte. Eenmaal weer thuis was het tijd om de laatste spullen te wassen voor de trip naar Dinapigue.

28-10: Videoke

De volgende dag heb ik rustig aan kunnen doen, rustig wat gegeten in de ochtend en later naar Mark zijn huis toe om de auto van Arnold alvast in te pakken met onze spullen. Bij Mark thuis had Randy ons uitgenodigd om mee te gaan diezelfde avond naar een feestje bij Junior thuis. Junior was al een keer eerder aanwezig ergens op een feestje vorige week bij Randy thuis. Daar hebben we kennis met hem gemaakt en hij wilde nu dus dat we in de avond bij hem langs kwamen. Rond het avondeten gingen we naar Cubag toe in de auto van Randy. Cubag is een Barangay ergens in Cabagan, waar uncle Junior dus woonde. Toen we al een beetje in de buurt waren, was het al duidelijk waar het feestje plaatsvond. De videoke (karaoke met video) stond al keihard aan, en zelfs een blinde had het huis kunnen vinden puur op geluid. Ik had mij voorgenomen om niet te veel gaan drinken, en het alleen bij een paar biertjes te houden. Dat goede voornemen heeft niet erg lang standgehouden, omdat het best gezellig was en iedereen aan het zingen was. Uiteindelijk was ik natuurlijk ook aan de buurt om een liedje uit te kiezen en iedereens oren een marteling te gaan geven. Ze vonden het natuurlijk allemaal geweldig dat de witte mensen gingen zingen, want uiteindelijk hebben we zelfs Nanouk weten over te halen om een liedje te gaan doen. Na een paar uurtjes en meer drank dan gewenst later, was het ook tijd voor ons om naar huis te gaan en nog even die 5 uur slaap te pakken die nog over was.